Mevcut Bina Durum Tespiti Nasıl Yapılır
Tüm Türkiye'yi yasa boğan deprem felaketinin yaraları sarılmaya çalışılırken, vatandaşların akıllarına bina durum tespitinin nasıl yapılacağı sorusu geliyor. Manisa Büyükşehir Belediyesi, konu ile ilgili bilgilendirmede bulunarak, bu noktada çalışma yapmak isteyen vatandaşların başvuru yapacağı yolları anlattı.
Manisa Büyükşehir Belediyesi tarafından yapılan açıklamada, binaların deprem sırasında sergileyeceği davranışı ve hasar görme potansiyelini tespit edebilmek için deprem öncesinde yapılabilecekler listesi şöyle sıralandı:
BİNA DURUM ÖN DEĞERLENDİRMESİ
Nedir? Binalarda performans analizi yapılmadan önce bina hakkında gözleme dayalı bir ön izlenim edinme aşamasıdır. Binanın inşaatına ilişkin projeler (mimari, statik, zemin etüdü vb) ilgili kurumdan edinilerek bina mahallinde gözleme dayalı inceleme yapılır (gerekli durumlarda röleve çalışması da yapılır). İnceleme esnasında yapı malzeme kalitesine dair tahribatsız deneyler yapılır. Gözlemlerin yanı sıra basit hesaplar kullanarak, mevcut taşıyıcı sistem düzensizliklerini, korozyonu, varsa çatlakları vb değerlendirmeleri yaparak Bina Durum Ön Değerlendirme Raporu hazırlanır.
Kim Yapar? Çalışmalar SİM (Serbest İnşaat Mühendisi) belgesine sahip, bina tasarımı ve inşası konularında deneyimli uzman Mühendislik Büroları tarafından yapılır.
Başvuru? Bina sahibi/bina yönetimi isteği doğrultusunda yapılır.
BİNA PERFORMANS DEĞERLENDİRMESİ
Nedir? Binaya ait projeler ve saha çalışmaları ile Türkiye Bina Deprem Yönetmeliği-2018'de belirlenen kriterler dahilinde tüm katlardan taşıyıcı sistem elemanlarından numuneler alınarak, donatı durumu tespit edilerek tüm binanın bilgisayar ortamında analiz edildiği yöntemdir. Gerekli ileri mühendislik analizleri ayrıntılı olarak yapılarak taşıyıcı sistem elemanlarının görebileceği hasar seviyeleri belirlenerek raporlanır. Analiz sonucu elde edilen hasar seviyesinin, kabul edilebilir seviyeyi aşıp aşmadığını tahmin edilir. Binanın güçlendirme ya da yıkılması gerektiğine dair sonucu kesin olarak tespit eder.
Kim Yapar? İnşaat Mühendisleri Odası tarafından İTB (İşyeri Tescil Belgesi) verilmiş konusunda uzman mühendislik büroları tarafından yapılır.
Başvuru? Bina sahibi/bina yönetimi isteği doğrultusunda yapılır.
RİSKLİ BİNA TESPİTİ
Nedir? Kentsel Dönüşüm Kanunu olarak bilinen 6306 sayılı Afet Riski Altındaki Binaların Dönüştürülmesi Hakkında Kanun kapsamında yapılır. Görsel saha incelemesinin yanında kritik kat olarak görülen katlarda beton ve donatı örnekleri alınarak bilgisayar ortamında mühendislik analizi yapılır. Binanın performansı ya da depreme dayanıklılığı hakkında bilgi vermez ancak binanın risk durumu ortaya konulur. Binanın riskli olduğu tespit edilirse hazırlanan rapor Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı sistemine iletilerek maliklere tahliye ve yıkım için 60 günlük süre verilir. Süresi sonunda bina yıkılmamışsa mülkî amirler tarafından sağlanacak kolluk kuvveti desteği ile İdarece gereği yaptırılır. Yıktırılamayan yapılar Bakanlıkça veya Müdürlükçe yıkılır veya yıktırılır. Malikler tarafından yıktırılmadığı için Bakanlık veya İdare tarafından yapılan veya yaptırılan tahliye ve yıkımın masraflarından malikler hisseleri oranında sorumludur. Yıktırma işleminin masrafı maliklerden 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre takip ve tahsil edilir.
Kim Yapar? Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından yetki verilmiş ve Bakanlığın web sitesinde ilan edilen kuruluşlar tarafından yapılır. (https://altyapi.csb.gov.tr/riskli-yapi-tespiti-ile-ilgili-kuruluslar)
Başvuru? Kat maliklerinden birinin müracaatı ile yapılır.
Riskli Olduğu Belirlenen Yapılarda Uygulama? Riskli yapıların bulunduğu parsellerde; yeniden bina yaptırılmasına, payların satışına, kat karşılığı veya hasılat paylaşımı ve diğer usuller ile yeniden değerlendirilmesine sahip oldukları hisseleri oranında paydaşların en az üçte iki çoğunluğu ile karar verilir. Kararın ve teklifin kabul edilmemesi halinde arsa paylarının, Bakanlıkça tespit edilecek veya ettirilecek rayiç değerden az olmamak üzere anlaşma sağlayan diğer paydaşlara açık artırma usulü ile satılacağı, paydaşlara satış gerçekleştirilemediği takdirde, anlaşma sağlayan diğer paydaşlara veya yapılan anlaşmaya uyularak işlem yapılmasını kabul etmek şartıyla üçüncü şahıslara satılacağı bildirilir.